Av Helene Maristuen, Førstelektor reiseliv & programansvarleg / Handelshøgskulen / Høgskulen på Vestlandet
– Vi i reiselivsnæringa må vere stolte og anerkjenne utdanning – og ikkje berre vere ein «dumpingplass» for dei som ikkje får anna arbeid.
Det sa tidlegare student ved HVL, Sten Hansson. Det var under sofapraten på jubileumsseminaret til reiselivsutdanninga til HVL torsdag.
I anledning Høgskulen på Vestlandets sitt 40-årsjubileum for reiselivsutdanninga vart det arrangert eit seminar med tema “Reiseliv i framtida – moglegheiter og trugslar”. Dagen, som vart fylt med engasjerande diskusjonar og kvasse kommentarar, gav eit unikt innblikk i korleis næringa skal møte framtidas utfordringar.
Kraftfulle utsegn og ærlege diskusjonar
Under det uformelle «sofapraten» leia av konferansier Finn Tokvam kom det både kraftfulle utsegn men og ærlege drøftingar kring framtida til reiselivsnæringa.
Ein radikal kommentar frå Heidi Hauge, direktør for Visit Sognefjord, understreka viktigheita av ein nasjonal masterplan for reiselivet – og ho stilte spørsmål ved om Sogn faktisk kunne vere eit reisemål utan gondolbane.
Jan Heggheim, som var student i fyrste kullet som i reiselivsstudiet ved DH i Sogndal i 1984-1986 , peika på at det som har endra seg på mest på desse 40 åra er at no er det verkeleg satsing på reiseliv i høva kva som var stoda på 80-talet.
Tidlegare reiselivsstudent ved HVL Sten Hansson gjekk til sak og understreka; at vi i reiselivsbransjen må vere stolt og anerkjenne utdanning – og ikkje berre vere ein «dumpingplass» for dei som ikkje får anna arbeid.
– Det i sin tur vil skape stoltheit som vil skape gode opplevingar som vil skape god verdiskaping, sa Hansson. Dette møtte applaus frå salen.
Carlo Aall viste til at me må tore ta diskusjon om at elektriske fly over Atlanterhavet framleis ikkje finst og innrømde at dette er «partykill-diskusjon».
Framtidsutsikter og konkurransekraft
Seminaret tok ikkje berre for seg dei humoristiske og ufiltrerte kommentarane. Det vart også presentert alvorlege ambisjonar og strategiar for utviklinga av norsk reiseliv.
Foredragshaldarane var einige om at næringa må endre seg i takt med teknologisk utvikling, endra reisemønster og eit aukande fokus på berekraft. Professor Michael C. Hall (ein av verdas mest siterte reiselivsprofessorar, tok føre seg fire faktorar som påverkar turismen; politikk, økonomi, samfunn og teknologi (og miljø). Han drøfta korleis desse faktorane vil påverke framtidas reiseliv og presiserte at det er behov for meir ansvarlege val frå politikarar, næringsliv og akademia. Han avslutta med ein radikal tanke med det retoriske spørsmålet at kanskje den beste løysinga for for visse destinasjonar er færre turistar eller ingen turisme?
Henrik Hambourg, kompetansepolitisk rådgjevar i NHO Reiseliv, framheva kor viktig samarbeidet mellom utdanningsinstitusjonar og næringsliv er, nettopp slik HVL gjer. Han understreka behovet for vidareutdanning, bransjeprogram og at det nyleg etablerte reiselivsforumet for høgare utdanning som HVL deltek i og som Helene leiar , kan vere eit forum som tek sikte på å spesialisere dei ulike reiselivsutdanningane i Norge. Han understreka og at gründerar er folk og at menneska er kjernen i reiselivet – både gjester og tilsette er avgjerande for næringa si utvikling. Han viste til at det er om lag 10 000 heiltids- og deltidstilsette i opplevingsturisme , med ei total verdiskaping på 7,1 milliardar kroner. Og Vestland er eit viktig fylke for opplevingsbasert reiseliv og der er det forventa ein kraftig vekst!
Balanse mellom tradisjon og innovasjon
Det handlar om å finne ein balanse mellom tradisjonelle, autentiske opplevingar og ny teknologi som digitalisering, kunstig intelligens og virtuell realitet. Samstundes vart det klart at reiselivet må tilpasse seg globale endringar, som auka internasjonale reisetal og endra reisemønster, utan å miste den lokale identiteten.
Atle Hovi (direktør på Beitostølen Resort) peika på at reiselivet er verdas raskaste veksande næring med 172 000 sysselsette i Norge og med stor geografisk spreiing. Han presiserte at unike opplevingar og natur er sentral trekk ved norsk reiseliv og desse faktorane kan ikkje «flaggast ut».
Gjesten vil ha ha gode opplevingar – det handlar ikkje berre om å selje rom , men om å selje draumar, sa Hovi.
Ein dag med mange fasettar
Seminaret, som trakk 120 deltakarar til campus denne dagen, inkluderte presentasjonar frå mange ulike perspektiv , gav eit bredt bilete av dei moglegheiter og utfordringar som ligg framfor bransjen. Enten det gjekk om tolegrense analyser, klimarisiko eller overturisme, var bodskapen klar: For å sikre ei berekraftig og lønsam framtid må reiselivet både ta vare på dei menneska som er kjernen i næringa og innovere for å møte morgondagens krav.
Ein nordmann sin draum
Men dei 120 deltakarane fekk ikkje berre alvor – dei fekk og drøyme seg til Spania då artist Olav Stedje oppmoda om allsang til «Ein nordmann sin draum». Stedje var sjølv student på campus Sogndal på åtti- talet og då Finn Tokvam spurte han om dette fekk salen innsyn at mykje av undervisninga føregjekk på Lægreid hotell.
Så då du var der i helgane på fest, var det ei slags etter – og vidareutdanning då ? Spurte Tokvam til full latter i salen.
Med eit vell av innsikt, humoristiske anekdotar og alvorlege diskusjonar, vart det klart at reiselivsseminaret ved HVL ikkje berre var eit tilbakeblikk på 40 år med reiselivsutdanning – det var eit inspirasjonsmoment for ei heilskapleg og framtidsretta næring. For dei som bur i Sogn og på Vestlandet, og som er engasjerte i reiselivsbransjen, gav dagen eit verdifullt innsyn i både utfordringar og moglegheiter for framtida
Arrangør Helene Maristuen frå høgskulen på Vestlandet avslutta med å understreka at med Vestlandsforsking sitt nye nasjonale senter for berekraftig reiseliv, høgskulen si nye utdanning innan reiseliv, marknadsføring og leiing og med Vestlandet som reiselivsprodukt i verdsklasse rett utanfor døra er Sogn og Vestland no reiselivssentrumet i Norge!